دنیای نجوم آموزش قدم به قدم نجوم
| ||
مشتری بزرگ ترین سیاره منظومه شمسی است و از نظر فاصله از خورشید پنجمین سیاره منظومه شمسی است. نوارهایی که سراسر عرض های جغرافیایی مشتری را فراگرفته و نیز یک نقطه قرمز بزرگ که درواقع توفان است، اشکال برجسته مشتری را تشکیل می دهند. مشتری بیشتر از گاز تشکیل شده. این سیاره دو برابر گرمایی را که ازخورشید جذب می کند بازمی تاباند. مشتری همچنین یک حوزه مغناطیسی قوی دارد. هنگامی که از زمین به مشتری نگاه می کنیم، این سیاره روشن تر از بیشتر ستارگان به نظر می آید. اگر از زمین نگاه کنیم، مشتری معمولاً بعد از ناهید دومین سیاره درخشان آسمان است. مشتری یک توپ غول آسا از گاز، مایع با کمی (اگر نگوییم تقریباً هیچی) سطح خاکی است. به جایش سطح مشتری از ابرهای متراکم قرمز، قهوه ای، زرد، و سفید تشکیل شده. ابرها در مناطق روشنی به نام ناحیه (zone) قرار دارند و مناطق تاریک تر کمربندها هستند که به موازات استوا دور سیاره چرخیده اند. اندازه قطرمشتری 88846 مایل (142984 کیلومتر) است. این میزان بیش از 11 برابر قطر زمین و حدود یک دهم قطر خورشید است. یعنی بیش از 1000 تا زمین لازم است تا حجم این سیاره غول آسا را پرکند. همچنین اگر مشتری خالی بود تمام سیارات منظومه شمسی را می شد در آن جا داد. مشتری درمداری بیضی شکل که درجه بیضی بودن آن ملایم است به دور خورشید می گردد. سیاره گردش در یک مدار را در 4333 روز زمینی یا تقریباً 12 سال زمینی کامل می کند. هنگامی که مشتری دور خورشید می گردد، دور محورش هم می چرخد (محور خطی فرضی است که از مرکز مشتری عبور میکند).مشتری سریع تر از هر سیاره دیگری می چرخد. نه ساعت و 56 دقیقه طول می کشد تا مشتری یک بار دور محورش بچرخد. زمین 2 ساعت طولمیکشد تا دور محورش بچرخد. مشتری از گازها و مایعات تشکیل شده. بنابراین هنگامی که می چرخد همه بخش های آن دقیقاً با همان سرعت نمی چرخند.دانشمندان نمیتوانند سرعت چرخش داخل این سیاره غول آسارا مستقیماً اندازه گیری کنند. بنابراین سرعت را با اندازه گیری های غیر مستقیم محاسبه کرده اند. مشتری سنگین تر از همه سیارات منظومه شمسی است. جرم آن حدود 1.9x1027 کیلوگرم است. این مقدار 318 برابر جرم زمین است. اگرچه مشتری جرم زیادی دارد اما تراکمش پایین است. تراکم آن به طور متوسط 1.33 گرم بر سانتی متر مکعب است که کمی بیش از تراکم آب است. تراکم مشتری حدود یک چهارم تراکم زمین است. به خاطر تراکم پایین مشتری، ستاره شناسان عقیده دارند که این سیاره بیشتر از هیدروژن و هلیوم تشکیل شده است که سبک ترین عناصر هستند در حالی که زمین بیشتر از فلزات و سنگ تشکیل شده. ترکیب شیمیایی مشتری بیشتر به خورشید شبیه است تا به زمین. نیروی جاذبه در سطح مشتری بیش از 2.4 برابر قوی تر از نیروی جاذبه سطح زمین است. بنابراین شیئی با وزن 100 پوند (45 کیلوگرم) روی زمین وزنش در مشتری به 240 پوند (108.8 کیلوگرم) می رسد. دما در بالای ابرهای مشتری حدود 230- درجه فارنهایت (145- درجه سانتی گراد) است. اندازه گیری هایی که با ابزارهای زمینی و فضاپیماها انجام شده نشان می دهد که دمای مشتری در پایین ابرها افزایش می یابد و به 70 درجه فارنهایت یا 21 درجه سانتی گراد می رسد. نزدیک مرکز سیاره دما خیلی بالاتر می رود و به حدود 43000 درجه فارنهایت (24000 درجه سانتی گراد) می رسد.در 4.6 میلیارد سال پیش هنگامیکه مشتری تشکیل می شده گرمایی تولید کرده که هنوز در حال از دست دادن آن است. در آن زمان مشتری به همراه سایر سیارات و خورشید از ابر چرخانی از گاز و گرد و غبار تشکیل شدند. یعنی هنگامی که این مواد به هم فشرده می شدند تا خورشید و سیارات را تشکیل دهند، گرما تولید می شد. 4.6 میلیارد سال پیش،هنگامی که مشتری تشکیل می شد به قدری گرما تولید شده که هنوز مشتری دو برابر گرمایی را که هم اکنون از خورشید دریافت می کند را بازمیتاباند! ماه های مشتری مشتری 16 ماه دارد که از نظر اندازه دست کم 16 کیلومتر قطر دارند. ولی ماه های کوچک تر دیگری هم دارد. به این ترتیب جمع ماه های مشتری (آن طور که تاکنون شناخته شده) 39 عدد است. گالیله اولین کسی بود که در سال 1610 میلادی چهار تا از بزرگ ترین ماه های مشتری را کشف کرد. یو Io (از نظر فعالیت های آتشفشانی فعال است)، اروپا، گانیمد (بزرگ ترین ماه مشتری) و کالیستو بزرگترین ماه های مشتری هستند. حلقه های مشتری مشتری سه حلقه باریک و ضعیف در استوایش دارد. آنها خیلی ضعیف تر از حلقه های کیوان (زحل) هستند. حلقه های مشتری ظاهراً
بیشتر از ذرات گرد و غبار ریز تشکیل شده اند. حلقه اصلی حدود 20 مایل (30 کیلومتر) ضخامت دارد. این حلقه در مدار آمالته آ
(amalthea) به دور سیاره می چرخد. این حلقه ها به وسیله فضاپیمای وویجر1 در سال 1980 کشف شدند. آنها کمی از نوری که از
خورشید به آنها می رسد را بازمی تابانند. در سال 1993 سه ستاره شناس شهاب سنگی را در نزدیکی مشتری کشف کردند. شهاب
سنگ بعداً به نام دو ستاره شناسی که نام شومیکر داشتند و ستاره شناس دیگر یعنی لوی نامگذاری شد. این جرم در حال حرکت در
فضا شاید زمانی به طور مستقل دور خورشید می گشته اما به خاطر نیروی جاذبه مشتری به داخل مدار دور این سیاره کشیده شده.
موقعی که شهاب سنگ کشف شد،به 21 تکه شکسته شده بود. این شهاب سنگ شاید وقتی از
نزدیک مشتری عبور می کرده از هم پاشیده است. بر اساس محاسباتی که روی مسیر و سرعت شهاب سنگ انجام شد، پیش بینی شد که قطعات این شهاب سنگ در سال 1994 به جو مشتری برخورد کنند. در آن زمان ستاره شناسان همه تلسکوپ های اصلی روی زمین را به سمت مشتری چرخاندند تا زمان برخورد را پیش بینی و مشاهده کنند. دانشمندان همچنین باتلسکوپ قوی هابل که در مدار اطراف زمین است و فضاپیمای گالیله که در راه مشتری بود به مشاهده پرداختند. تکه ها به پشت مشتری برخورد کردند. اما چرخش سریع مشتری باعث شد که طرفی که مورد برخورد قرار گرفته بود، در کمتر از نیم ساعت به سمت زمین برگردد. دانشمندان حدس می زنند بزرگ ترین قطعهای که به مشتری برخورد کرد 0.3 تا 2.5 مایل (0.5 تا 4 کیلومتر) قطر داشته است. فضاپیمای گالیله که در 240 میلیون کیلومتری مشتری بود برخوردها را مشاهده کرد. البته صدمه به ابزار سفینه توانایی آن را در ثبت و ارسال داده ها محدود کرد. برخوردها باعث انفجارهای عظیمی شد. شاید عامل آن به هم فشردگی، گرما و سرعت گسترش گازهای جوی مشتری بوده است. این انفجارها بقایای شهاب سنگ را در محدوده بزرگی پراکنده کرد. بعضی ازاین تکه ها قطری بیشتر از قطر زمین داشتند. مواد ناشی از این برخورد به تدریج به داخل غبار تاریک تشکیل شده از مواد ریزی که برای چند ماه در جو بالایی مشتری معلق ماندند اضافه شدند. اگر شهاب سنگ مشابهی با زمین برخورد کرده بود، ممکن بود غباری تولید شود که جو زمین را خنک و سیاره را با جذب نور خورشید تاریک کند. اگر غبار برای مدتی طولانی باقی می ماند، بیشتر حیات در سیاره زمین از بین می رفت و انسان ها و جانورانی که در سیاره زندگی می کردند نابود می شدند. منبع : http://www.020.ir [ یکشنبه 97/5/28 ] [ 2:33 صبح ] [ زهرا ]
[ نظرات () ]
|
||
[قالب وبلاگ : تمزها] [Weblog Themes By : themzha.com] |